Hew nog Drèentse schrieverij?
Underweg kuiert met Drèentse schrievers en schriefsters op zuuk naor schrieverij en cultuur. Op zuuk naor taol, gedichten, plekken en dörpen waor Drèentse cultuur zich ofspeult. Wordt die gedichten nog lezen? Wat is er op die plekken, in die dörpen te zien?
As de papiercrisis veurbij is, wordt oeze uutgaves drukt en bint dan in de boekwinkels te koop. Wij hold je op de heugte.
Wij schrieft oeze teksten zoveul meugelijk in een leesbaar en begriepelijk Drèents. Aj ies een Drèents woord niet begriept kuj ‘t in ‘t Drèents woordenboek opzuken.
Links
www.huusvandetaol.nl
www.drentswoordenboek.nl
Veur je agenda:
De Louis Albert Roessingh-lezing in Elp.
Zundag 21 jannewari in de Steinborg,
Smalbroeksweg 3, 9442 PD Elp.
Een biezundere gelegenheid um het Börgie van Roessingh een keer van binnen te bekieken! En vanzölf ok um de gedichten van Roessingh te heuren en te lezen.
Oeze gasten bint:
– Henk Nijkeuter, literatuurhistoricus
– Ria Westerhuus, schriefster
– Charles Lagendijk, componist en pianist
Een plek kuj risserveren bij www.hethuusvandetaol.nl/product/roessing-lezing
Op 26 oktober presenteerden wij Diggels, mien boek dat bij Het Drentse Boek uutgeven weur. Diggels is het verhaal van een leven in Midden-Drenthe, maor ok het verhaal van een patient met dementie. Wat döt die ziekte met je leven, met je herinnerings? Wat gebeurt der as je wereld uut mekaar valt, je wereld algedurig kleiner wordt? Ie heurt en ziet Ans Klok en Egbert Hovenkamp II met Charles Lagendijk an de piano. Dizze video is een diel van de lezing in De Stroming in Beilen.
Diggels is te koop in de boekhandel en bij het Huus van de Taol: www.huusvandetaol.nl
Ofscheid I–V
Ofscheid is de Drèentse bewarking van mien project Die Abschiede I-V en een veurloper van mien boek Diggels, dat in oktober 2023 bij Het Drentse Boek verschenen is. Die Abschiede was in 2017 een videoinstalatie in het Museum der Unerhörten Dinge in Berlin: vief brieven van mien oepoe die ik beantwoorde met vief video’s. Zij zat in de Altingerhof in Beilen, een verpleeghuus veur mèensen met dementie. Mien oepoe har twee belangrieke vraogen: waor bi’j? en: hoeveul koenen hej?
Die Abschiede I-V he’k renoveerd, de teksten in ’t Drèents vertaold en wat herschreven. Dat is nou Ofscheid I–V worden. De muziek is van Charles Lagendijk, die ok de muziek veur Diggels schreven hef. Diggels kuj bestellen bij Het Drentse Boek https://huusvandetaol.nl/product-categorie/boeken/ en vanzölf ok kopen in de boekhandel.
Veur je agenda:
Harm Tiesing-lezing in Drouwen.
Op 15 oktober hew de zeuvende lezing van Underweg. Centraal stiet het gedicht De Kwartiesbaarg van Harm Tiesing.
Oeze gasten bint: literatuurhistoricus Henk Nijkeuter en schriefster Suze Sanders. Margaretha Kleine zörgt veur de muziek.
Nao de lezing kuier wij over het Drouwenerzaand, op zuuk naor de Kwartiesbaarg. Op zuuk naor de geheimzinnige geschiedenis van de baarg. Wat is er 100 jaor leden in Drouwen gebeurd dat die baarg vort is? Waor is die baarg hen?
Wij holdt je op de heugte!
15 oktober, 14:00 uur
Eetcafé Alinghoek
Alinghoek 16a,
Drouwen
Veur je agenda: Grietje Clewits-lezing in Roon
Ter afsluiting van de tentoonstelling ‘Kunstblik op Roden’ in Kunstencentrum K38 organiseert Underweg een middag over literatuur in Roden. Centraal staat Grietje Clewits en haar gedicht d’Elterbult.
Grietje Clewits leefde van 1883 tot 1962, lange tijd in Roden. Ze was een bekende persoonlijkheid, maar is als schrijfster wat in de vergetelheid geraakt en staat in de schaduw van Peter van der Velde en Vasalis. Peter van der Velde heeft in 1982 een bloemlezing van haar werk onder de titel Zummeraovond samengesteld, uitgegeven door De Historische Vereniging Roden. Deze bundel is helaas niet meer verkrijgbaar.
Hoogste tijd om Grietje Clewits eens in het zonnetje te zetten.
– Zondag 20 augustus, 14:00 uur
– Kunstencentrum K38, Kanaalstraat 38, Roden
– Grietje Clewits-lezing met voordrachten van: Willem van der Velde, Anne Doornbos, Martin Koster en muziek van Leonieke Toering en Jan-Roelof Bathoorn
– Intree € 10,00
Kaorties veur de lezing kuj zundag de 20e augustus gewoon an de kassa kopen of hier risserveren:
https://huusvandetaol.nl/product/grietje_clewits-lezing/
In de loop van de tied is der hiel wat veraanderd op de Helterbult. Der bint gien spoken en heksen met tipdouken mèer. Der bint ok gien moeders en kinder mèer. Der is een parkeerplaots veur zo’n honderd auto’s, een bushalte, drok verkeer, een bejaordenflat en een gresveldtie met wat strubberij. De geriffemeerde kerk stiet der nog, die hef de störm van Grietje Clewits deurstaon.
Veur je agenda: Suze Sanders-lezing in Schipbörg
Op 23 juli hew de viefde lezing van Underweg. Centraal stiet het gedicht Op de Kymmelsbarg van Suze Sanders.Oeze gasten bint, behalve Suze Sanders:
– Egbert Meijers, schriever, dichter, muzikant en ambassadeur van het Nationaalpark Drentsche Aa;
– Theo Spek, hoogleraar Landschapsgeschiedenis an de RU Grunning
– Veur de meziek zörgt Leonieke Toering en Jan-Roelof Bathoorn.
Nao de lezing kuier wij, met kundige begeleiding van Theo Spek en Egbert Meijers deur Schipbörg naor de Kymmelsbarg.Wij holt je op de heugte!
Mèer over Suze Sanders en de Kymmelsbarg:
https://underweg.eu/suze-sanders-an-de-drentsche-aa/
https://underweg.eu/schipborg/
Het gedicht Op de Kymmelsbarg heurt tot – wat ik veur mijzölf zo nuumd hebbe – de ‘archeologische gedichten’ van Suze Sanders. Wat is der gebeurd in al die jaoren nao de leste iestied? Hef dat wat met oes van doen? Het is asof ze veurzichtig de èerde an de oppervlakte vortkrast. Alles wat in de loop van de tied gruit is, henvallen is, henlegd is, wordt veurzichtig vortstreken um te kieken wat daorunder is. Wat kuj under de tweede laog èerde vinden, under de daarde, under de veerde? Zoas de archeoloog in de laogen èerde de sporen van de tied zöcht, zöcht ok Suze Sanders sporen en littiekens van de tied.
Op 21 mei was oeze Egbert Hovenkamp II-lezing. Een prachtige middag in de Hervormde Kerk in Eext met gedichten van Egbert en Bert Hadders speulde de sterren van de hemel. Hier bint een paar video’s.
Veur je agenda: Egbert Hovenkamp II-lezing in Eext
Op 21 mei hew, nao Diever, Rowol en Rune, de veerde lezing van Underweg. Centraal stiet het gedicht Ergo Eext Echo van Egbert Hovenkamp II Oeze gasten bint Egbert, Bert Hadders en het dörpsmuseum De Kluis.
Echo Eext – Foto’s uut de zestiger jaoren
De klas van Meester Dorus. Foto: de Kluis, Eext
Veur je agenda: Roel Reijntjes-lezing in Rune
Op 19 mèert hew, nao Diever en Rowol, de daarde lezing van Underweg. Centraal stiet het gedicht Rune van Roel Reijntjes.
Oeze gasten bint Reijntjes-kenner en biograaf Henk Nijkeuter, schriever en muzikant Erik Harteveld en schriever en taolambassadeur van Westervelde Ans Klok. Nao de lezing gaow met Rune-kenner Willem Steenbergen kuiern over de Brink en deur de tekst van Roel Reijntjes: Bram de ram, Luning‘s mooi waranda, náttig-láttig, het zangrig helder lied van de torenklok.
Wij holt je op de heugte!
Op de video:
Rune van Roel Reijntjes, lezen deur Ans Klok
1956 – Het Grote Gebeuren
Met wat goeie wil kuj bewèren dat de moderne tied in 1956 naor Drenthe kwam!
Moderne schrieverij, infrastructuur, wetenschap – het har wat tied neudig, maor wat lang duurt wordt goed!
De provinciale wegen P13 en P14 weurden anlegd. De P13 was de neie autoweg van Assen naor Hoogeveen en wieder naor Twente, de P14 gung bij Pesse rechtsof langs Rune naor Möppelt en wieder naor Zwolle. Het was in die tied al dudelijk dat de provinciale wegen al dat neie autoverkeer niet an kunden, maor ’t was verkeerstechnisch een grote stap in de toekomst.
De P14 was nog niet klaor toen Köningin Juliana op 17 april 1956 op vesite kwam um de neie radiotelescoop op ’t Dwingelderveld te openen. Een geweldig gevaorte! Dwingel weur veur eeuwig wereldberoemd umdat hier twee sterrenstelsels ontdekt bint: Dwingeloo 1 en Dwingeloo 2, um de 10 miljoen lochtjaoren wiedvort!
Minder spectaculair, maor wal belangriek veur de schrieverij, was de ontdekking van Roel Reijntjes in 1956. Oeze Volk, tiedschrift veur Drèentse cultuur, kreeg het gedicht Haarfst van R. Beiloo anoniem toestuurd. Redacteur Hans Heyting was under de indruk van de tekst en gung op zuuk naar R. Beiloo. Hij vun Roel Reijntjes in Beilen.
Op de Brink in Rune
Roel Reijntjes kuierde graag, maor misschien is e met de bus naor Rune gaon. ’t Is een hiel stuk van Beilen naor Rune. In Rune kun e zo uutstappen bij de bushalte op de Brink. Met tien stappen zul e dan bij Luning op de waranda kunnen zitten. Allennig, vanof de waranda van Luning hej niet het mooiste uutzicht. Ie kiekt zo’n beetie tegen het bushokkie an en daorachter de aandere kaante van de Brink, waor de moderniteit toeslaon hef. Aj an die aandere kaante staot hej een mooier zicht over de Brink. Dan kiek ie naor die prachtige waranda van Luning, die daor volgens ingewijden al veur 1900 stun. Met aandere woorden, ie kunt beter het zicht op de waranda hebben as vanof de waranda. Al kuj der wal mooi zitten. Het lek een beetie op een saloon uut het Wilde Westen.
“Ik wist niet wie ik was. Ik verlangde naar kunst en wist dat er meer moest zijn in het leven. Dat er een ontsnappingsmogelijkheid zou komen die het leven de moeite waard zou maken.”
Citaat: Roel Reijntjes in gesprek met Ab Drijver, jannewari 1983
De dree podagristen in Coevern
In de steigers
Wij hebt ies wat rond keken in Coevern. Het kasteel was mooi, maor wij hadden een soort museum verwacht. Beneden was een leeg cafè – ’t was nog vrog. De dame achter de bar zee, daw gerust overal rond kieken kunden. Een hiel mooi gebouw, twee étages te bereiken over krakende holten trappen, een torentie met torenkamer, hiele mooie zalen met geweldige holten dakbalken. Hier en daor in de hoek een stapeltie bureaustoelen. Aans niks as stilte en wat dooie muggen in de laampekap. Dan hej ’t mooiste gebouw van Drenthe in je dörp staon en ie doet der niks met. ’t Is wat!
Wat in Coevern veural opvul, was dat ze overal an ‘t wark bint. De dree Podagristen stunden achter hekken, uut de verakering haalt. De heren stunden op een betonnen fundament op een gresveld dat later de Weeshuisweide worden möt. Het zal tegen de zommer nog wal mooi worden, daor in Coevern.
Hier downloaden
Underweg 01 _Klaas Kleine in Diever
Binnenvaort
Wat zaat ik uren an de wal
en traog daorbij het water
mien evenbield umspuulde
…
Hier downloaden
Underweg 02_Peter van der Velde in Rowol
Winter op de Paaizermao
De mao lag stil en wit bevroren
De schaopen kleumen veur bai ‘t hek
In Stad staait Martinitoren
Een speulding dat naor boven stek
…
Willem van der Velde les Winter op de Paaizermao bij de fietsbrugge over ’t Paaizerdeip
Zundag 8 jannewari was de Peter van der Velde-lezing in Rowol.
Het was een deksels mooie middag. Buten was ’t haost een veurjaorsdag, binnen in het Rode Hert geneuten zo’n 40 bezukers van de veurdracht van schriever en dichter Martin Koster en van de muziek van Jolien Wonink-Dijkstra. Willem van der Velde haalde herinnerings op an zien pap, las een haost onbekend verhaal van Peter veur en nam oes met naor de Paaizermao, waor e op het fietsbruggie bij undergaonde zun het gedicht Winter op de Paaizermao veurdreug. Op zulke momenten vergeet ie de wèreld um je hen, zo mooi!
De volgende lezing van Underweg is op 19 mèert in Restaurant Luning op de Brink in Rune. Centraal stiet dan Roel Reijntjes en zien gedicht Rune. Wij holt je op de heugte.
Op video: Winter op de Paaizermao, lezen deur Peter van der Velde
Winter op de Paaizermao
Peter van der Velde was graag met de fiets underweg. Veul gedichten bint ok bij het fietsen ontstaon. Volgens Willem van der Velde, zeun van Peter, bepaolde de beweging van het fietsen het ritme van de teksten. Bij het fietsbruggie over ’t Paaizerdiep stiet ien van de Rowolmer witte bordties met het gedicht Winter op de Paaizermao
Blaauwe Dreum
Bij uutgeverij Van Gorcum verscheen het prachtboek Blaauwe Dreum. Op de website van de uutgeverij kuj het volgende lezen.
In 2022 bestaat het Nationaal Park Drentsche Aa 20 jaar. In al die tijd is de kwaliteit van het gebied versterkt, is gebouwd aan de eigen identiteit en is het gegroeid in aantrekkingskracht. De diverse beekloopjes van de Drentsche Aa hebben al talloze kunstenaars geïnspireerd, en doen dat anno 2022 nog steeds. Zo vergelijkt Tonko Ufkes de Aa in zijn gedicht met een ‘blaauwe dreum’, een beeldspraak die leidde tot de titel van deze bundel.
De leden van de Drentse Schrieverskring bezingen de schoonheid van de Aa op gevarieerde wijze. U leest bijdragen van: Egbert Meijers, die ook het idee aandroeg voor deze bundel, Tonko Ufkes, Marga Kool, Harm G. Sijnstra, Jan Harbers, John B. Vorenkamp, Jan Veenstra, Klaas Koops, Mischa van Huijstee, Willem Haandrikman, Nicolette Leenstra, Gerard Nijenhuis, Peter Veen, Ria Westerhuis, Sacha Landkroon, Suze Sanders en Paula Laning.
Met dit boekje wil het Nationaal Park Drentsche Aa de kracht en kwaliteit van het gebied laten zien in woord en beeld. Vanuit het eigen fotoarchief zijn inmiddels talloze foto’s beschikbaar die de Aa laten zien in al haar facetten. Een boekje dat inspireert om zelf het prachtige gebied in te trekken en te ervaren.
Interieur van de Pancratiuskerk in Diever
Klaas Kleine-lezing in de olde kark van Diever.
Op zundag 23 oktober 2022 was de eerste lezing in de Underweg-reeks. Op 24 oktober 2000 is schriever Klaas Kleine oet de tied kommen. Het eerste diel van de Underweg-boekies giet over dizze schriever oet Diever. Tiedens de lezing spraken Marga Kool en Lukas Koops over Klaas zien leven en wark. Ans Klok las ‘Het twaalfde Dryloek’ veur. Gerrit Boer en Henk Berghuis vertelden over het Underweg-projekt. En der was meziek van Leonieke Toering en Jan-Roelof Bathoorn.
Klaas Kleine-lezing in Diever
In oktober van het jaor 2000, 60 jaor old, is e veur menselijke begrippen veuls te vrog oet de tied kommen.
Klaas Kleine zal de geschiedenis ingaon as een Drentse schriever met boetengewone verdiensten veur de streektaol in het Nedersaksisch taolgebied. Hie was een biezunder mèens, is wal ies umschreven as een on-Drentse Drent: kwetsbaar, zachtmoedig, vol humor, maor ok rechtlijnig, eigenwies en non-conformistisch. Een geharnast strieder tegen alles wat hum niet zinde.
Underweg, Het Drentse Boek en het Huus van de Taol organiseert op 23 oktober um 14:00 uur de Klaas Kleine-lezing in de St.-Pancratiuskerk in Diever. Lukas Koops en Marga Kool leest veur uut het wark van Klaas Kleine maor ok eigen wark. Leonieke Toering en Jan-Roelof Bathoorn zörgt veur de muziek.
Nao de lezing kuier wij met het Deevers Archief deur het Diever van Klaas Kleine.
Peter van der Velde-lezing in Rowol
Alvast veur de kalender 2023: de Peter van der Velde-lezing in Rowol. Zundagmiddag 8 jannewari in Het Rode Hert an de Hoofdstraot in Rowol. Martin Koster en Willem van der Velde leest eigen wark en wark van Peter van der Velde, de muziek is van Jolien Wonink-Dijkstra. Nao de lezing gaow met Willem an de wandel over de Paaizermao.
Met Egbert op pad
Hij is nao lange tied weer ies in zien geboorteplaats Eext. Wij tröffen de Taolwever in Dorpsmuseum de Kluis an de Middenstraot in Eext. Egbert wol met oes over zien gedichten praoten en teksten veurlezen.
Naodat e het museum nog ies deurlopen hef en dit en dat van commentaar veurzien hef, zet Egbert zich op een stoel in de huuskamer van het museum. Hij kan het niet uut de kop zeg e. In de kop is niet genog plek. Hij döt ’t liever op zien engels: by heart – uut het hart.
As e begunt met zien gedicht Ergo Eext Echo is er gien holden meer an. Het is gien veurlezen, het is een veurdracht. Theater. Een one-man performance, een raozende veurstelling van woorden en beelden. Hij kek in dizze tekst wèerum op zien leven in Eext, en eigenlijk ok op de dingen die er in ‘t museum te zien bint: een leven in Eext.
De locht rèert
Egbert hef de smaak te pakken. Hij wil nog graag een tekst veurdragen. Harrylujah, Pries de Blues. Het is een ode aan Cuby, Harry Muskee en de blues uut Grol. De zanger grep je bij de ströt. Seins gebeurt d’r dingen die’j niet zo gauw vergeet. De veurstelling van Egbert was zoe’n ogenblik. Wij waren diep under de indruk! Luister en huiver!
Het gedicht Ergo Eext Echo kuj ok hier op de webstee hören en zien.
Wij denkt vaak, dat gieniene nog Drèentse schrieverij les of nog Drèentse boeken koch. Deurum biw op stap um ies hier en daor te kieken wat er in de boekenwinkels te kriegen is en wat de boekenhandel over Drèentse schrieverij denkt. Dit keer biw in Möppelt bij Boekwinkel Riemer Barth in de Woldstraote.
Boekwinkel Riemer Barth, Woldstraat 5, Möppelt
Wij doen beslist onze best om het Drents in de winkel te promoten en te verkopen!
Bij Riemer Barth in Möppelt kuj terecht aj Drèentse schrieverij zuukt. Natuurlijk de grote namen as Roel Reijntjes en Marga Kool, maor ok Suze Sanders en Martin Koster. Een mooie winkel, aordig volk en een flinke ofdieling met schrieverij en cultuur.
Over de grèens
De eigen cultuur, geschiedenis, gebruken en mentaliteit. Daor moew zunig op wezen, wordt er vaak zegd. Maor zunig wezen, altied maor bewaren wollen is ok wat saai. Veul spannender bint aandere vraogen. Is die eigen cultuur wal zo eigen? Zoeveul aans is ‘t in Grunning, Overiessel of Duutslaand ja ok niet. En aw niet zo zunig op die eigen cultuur bint, wat gebeurd er dan dan? Wat komp er veur in de plek? Is dat slim? Hew daor invloed op? D’r is nou een mandielige, wat traditionele webstee die drok bint met dit soort vraogen: www.nedersaksisch.com.
Aj ‘t liever wat provocerender wilt, hef schriever en uutgever Gerard Stout een alternatieve webstee inricht: www.nedersaksisch.org